Web 3.0 là gì? Đây có thể là một câu hỏi được quan tâm khá nhiều. Đây là một trong những thế hệ internet thứ ba đang cực kỳ phát triển, với xu hướng phát triển lên một nền tảng Internet thông minh và hiện đại, không phụ thuộc vào máy chủ. Trong đó nó có thể bao gồm những web phi tập trung kết nối và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nền tảng web 3.0 sẽ là nơi người dùng sẽ có được quyền chủ động kiểm soát tất cả các dữ liệu, danh tính và số phận của chính họ. Cùng TradersViet tìm hiểu chi tiết về web 3.0 này nhé.
Điểm qua một số thông tin cần biết về thời đại Web 1.0 và 2.0
Năm 1990, khi Internet lần đầu tiên được thành lập và phát triển, họ không định nghĩa Web 1.0 là gì mà chỉ gọi chung chung nó là Internet. Vào thời điểm đó, các trang web được xuất hiện cũng chỉ có thể đem đến hay cung cấp các thông tin độc quyền một cách thụ động. Các trang web là nơi gửi thông tin và người dùng internet chỉ có thể lấy thông tin về chúng và không thể tìm kiếm thêm bất cứ nguồn tin nào hay sử dụng nó để làm gì khác.
Darcy DiNucci được cho là người đầu tiên đã đặt ra khái niệm về Web 2.0. Bà đã đưa ra một nhận định như sau:
“Web mà chúng ta đang biết, vốn chỉ đơn giản là tải về hình ảnh vào một cửa sổ trình duyệt tĩnh, đây chỉ là một phần rất nhỏ của web trong tương lai. Những dấu hiệu của Web 2.0 trong thời gian đầu đã xuất hiện dần dần, và chúng ta chỉ mới thấy được những bước đi đầu tiên. Web sắp tới có thể hiểu như là nơi mà các hành động xảy ra…”
Từ đó người ta đã nêu ra một định nghĩa ngược lại của các website trong Internet trước thời 2.0 là Web 1.0.
Web 3.0 là gì?
Trong bối cảnh bùng nổ của sự xuất hiện Internet đầu thế kỷ 21, Web 2.0 đã dần dần bộc lộ ra khá nhiều điểm yếu, trong đó có việc không thể phản ứng nhanh với các thắc mắc, câu hỏi và nhu cầu được đặt ra của người dùng, người dùng Internet giờ đây không chỉ phải tương tác, làm quen và tìm hiểu với website mà còn cần phải hỏi cách bạn có thể giải quyết được các yêu cầu một cách nhanh chóng và dễ dàng hay không mà không cần truy cập quá nhiều trang web. Vậy làm thế nào để các trang web có thể giao tiếp và hỗ trợ tối đa với nhau để có thể từ đó đáp ứng được nhu cầu của người dùng? Câu trả lời chắc chắn sẽ là phải có một tiêu chuẩn chung nhất định để các trang web có thể thống nhất việc đồng ý trao đổi dữ liệu nhanh chóng và dễ dàng nhất.
Semantic Web là một phong trào đã xảy ra được dẫn đầu bởi World Wide Web Consortium (W3C), nhằm mục đích sẽ đặt ra một tiêu chuẩn hóa các định dạng dữ liệu phổ biến và nhanh chóng nhất trên Internet để có thể giải quyết được các vấn đề của Web 2.0 đang còn hạn chế. Bằng cách tạo được một bộ điều kiện đưa nội dung ngữ nghĩa vào các trang web, Semantic Web nhằm mục đích chuyển đổi tất cả các nội dung web đó đang hiện có, chủ yếu sẽ bao gồm văn bản không có cấu trúc hoặc bán cấu trúc, thành “dữ liệu web” có ý nghĩa. Người ta gọi đây là phong trào web ngữ nghĩa là Web 3.0. Mục tiêu cuối cùng của Semantic Web là tạo ra một mạng lưới vạn vật kết nối thông minh (Internet of Things).
Nhờ có Web ngữ nghĩa, Google có thể nhanh chóng tìm thấy những gì chúng ta cần và Spotify sẽ tự động tìm các bài hát mà chúng ta có thể muốn nghe. Facebook sẽ hiển thị quảng cáo cho các sản phẩm mà chúng ta cần. Nói chung, các ứng dụng của Semantic Web trong cuộc sống của chúng ta là vô hạn.
Tuy nhiên, Internet vẫn đang còn tồn tại nhiều vấn đề mà Semantic Web không thể giải quyết được, đó là vấn đề đánh cắp dữ liệu. Người dùng không thể tự mình kiểm soát được các dữ liệu và thông tin của mình và cũng không thể lưu giá trị ban đầu của dữ liệu.
30 năm sau khi Internet đang xuất hiện và ra đời, kiến trúc dữ liệu vẫn dựa trên các hệ thống máy tính độc lập chứ không phải mạng. Dữ liệu của bạn được tiến hành lưu trữ và quản lý một cách tập trung trên cùng một máy chủ. Mỗi khi khách hàng gửi và truy xuất các dữ liệu đó, các bản sao của dữ liệu sẽ được gửi đi, vì vậy bạn hoàn toàn không tự mình kiểm soát dữ liệu qua việc sử dụng. Trong thời đại ngày nay, thông tin cá nhân của bạn luôn là thứ có giá trị nhất trên các trang mạng xã hội sử dụng internet. Nhờ vào dữ liệu cá nhân của hàng tỷ người dùng hiện đang tham gia mà có thể thấy rằng hiện nay thì Facebook và Google đã trở thành những tập đoàn lớn nhất thế giới.
Các tính năng nổi bật và cực kỳ tuyệt vời của Web 3.0
Vậy, đâu là tính năng nổi bật nhất của web 3.0 mà chúng ta cần biết? Cùng theo dõi và lưu ý các tính năng nổi bật sau đây của web 3.0 là gì nhé.
- Ubiquity
- Semantic Web
- Trí tuệ nhân tạo
- Đồ họa 3D
Ubiquity
Tính phổ biến nhất có nghĩa là nó sẽ hoặc đang diễn ra ở khắp mọi nơi, đặc biệt là cùng một lúc, cùng thời gian. Nói cách khác, nó phổ biến khắp nơi.
Về mặt này, Web 2.0 đã rất phổ biến. Ví dụ, người dùng nền tảng Facebook có thể tự do chụp ảnh và chia sẻ ảnh ngay lập tức ở bất cứ đâu trên trang mạng xã hội của mình. Điều này là phổ biến vì nó có sẵn và được thiết lập sẵn cho bất kỳ ai. Cho nên dù họ ở bất cứ đâu, miễn là họ có được các quyền truy cập để xây dựng nền tảng truyền thông xã hội thì đều có thể sử dụng được.
Web 3.0 đã có sự phát triển hơn cả, được xem như là có được những bước tiến thêm một bước nữa khi cho phép mọi người truy cập Internet mọi lúc, mọi nơi. Đến một lúc nào đó, các thiết bị dùng để kết nối Internet sẽ không còn tập trung chủ yếu vào máy tính và điện thoại thông minh như trước đây với Web 2.0, vì công nghệ IoT (Internet of Things) sẽ biến vô số loại thiết bị mới trở nên thông minh.
Semantic Web
Ngữ nghĩa học (ngữ nghĩa) là một trong những nghiên cứu về các mối quan hệ liên kết giữa các từ. Theo Berners Lee, Semantic Web (Mạng ngữ nghĩa) có thể sẽ cho phép máy tính của bạn thực hiện các phân tích nhiều loại dữ liệu khác nhau từ Web, bao gồm tất cả các nội dung, giao dịch và từ đó có được sự kết nối con người.
Việc áp dụng các ngữ nghĩa vào web sẽ cho phép hệ thống cũng như chương trình máy móc giải mã được các ý nghĩa và cảm xúc thông qua việc phân tích dữ liệu, nhờ đó người dùng internet của con người sẽ có được những trải nghiệm tốt hơn bao giờ hết nhờ kết nối dữ liệu được cải thiện.
Trí tuệ nhân tạo
Wikipedia định nghĩa AI được xem là trí thông minh nhân tạo do máy móc thể hiện. Và kể từ khi máy tính Web 3.0 áp dụng, nó có thể đọc và giải mã bất cứ một ý nghĩa hay cảm xúc nào của một tập dữ liệu được nhập vào, từ đó cũng là lý do mà các máy thông minh đã ra đời.
Mặc dù Web 2.0 hiện nay cũng đang có các khả năng tương tự như vậy, tuy nhiên chúng ta cũng có thể thấy thì phần lớn việc sử dụng tính năng này vẫn là do con người. Điều này đã tạo ra không gian phát triển cho các hành vi sai trái và không khách quan như đánh giá sản phẩm thiên vị, đánh giá gian lận, …
Ví dụ: các nền tảng được xuất hiện như hoạt động chính với mục đích đánh giá trực tuyến tương tự như Trustpilot cung cấp cho người tiêu dùng cơ hội để xếp hạng các sản phẩm hoặc dịch vụ. Thật không may, một công ty có thể gộp một nhóm người bất kỳ nào đó và trả tiền cho họ về những đánh giá tích cực về sản phẩm của công ty. Những đánh giá này thực sự không khách quan.
Vì vậy, internet cần trí tuệ nhân tạo để học cách phân biệt được những ý nghĩa thật – giả nhằm có thể cung cấp dữ liệu một cách đáng tin cậy. Gần đây, hệ thống trí tuệ nhân tạo của Google đã loại bỏ khoảng 100.000 đánh giá tiêu cực về ứng dụng của Cửa hàng Play Robinhood sau khi giao dịch Gamespot bị chặn khi đã phát hiện ra được một điều vi phạm về các đánh giá để phản đối ứng dụng.
Đây cũng là một trong những ví dụ về AI đang hoạt động. Nó sẽ sớm tương thích hoàn toàn với Internet 3.0, cho phép các blog và các nền tảng trực tuyến khác có thể dễ dàng hơn trong việc lọc dữ liệu và điều chỉnh nó theo sở thích cá nhân của người dùng. Cuối cùng, khi AI tiến bộ hơn bao giờ hết, nó sẽ có thể cung cấp đầy đủ và chính xác hơn các dữ liệu được lọc và không thiên vị nhất cho người dùng nào cả.
Spatial Web (Web không gian) và đồ họa 3D
Một số nhà tương lai học đã đưa ra đánh giá và gọi Web 3.0 là Web không gian tương lai vì nó phát triển nhằm mục đích làm mờ ranh giới giữa vật lý và kỹ thuật số bằng cách tạo nên một cuộc cách mạng hóa công nghệ đồ họa và tạo ra một thế giới ảo ba chiều (3D). Không giống như các đối tác 2D của họ, đồ họa 3D mang đến một mức độ đắm chìm mới không chỉ trong các ứng dụng trò chơi tương lai như Decentraland mà còn trong các lĩnh vực khác hiện nay như bất động sản, y học, các ngành thương mại điện tử và nhiều lĩnh vực khác nữa.
Sự phát triển của nền tảng Web phi tập trung và Tokenized Network
Với suy nghĩ này, blockchain dường như đang là động lực cực kỳ lớn có thể thúc đẩy internet thế hệ tiếp theo, được nhiều người gọi là Web 3, đang cách mạng hóa các dữ liệu cũng như thông tin được lưu trữ và quản lý một cách phù hợp nhất. Lớp đầu tiên cho Internet. Nó cho phép tất cả chúng ta có thể dễ dàng nhất trong việc gửi dữ liệu được bảo vệ bằng các bản sao, cho phép thực hiện các giao dịch P2P mà không cần trung gian. Cơ sở của các trang web hoạt động theo mô hình này là cái gọi là nền tảng phân quyền Web 3.0.
Lưu ý rằng không có bất cứ khái niệm cụ thể nào cho Web 3.0. Có thể nói thì Web ngữ nghĩa hay web phi tập trung là những hướng phát triển mới mà một số nhóm tin rằng nó sẽ là xu hướng chủ đạo của internet trong các thế hệ tiếp theo, nhưng chúng vẫn chưa phải là một khái niệm cụ thể nào cả.
Web 3.0 được chuẩn hóa trên toàn thế giới. Sự khác biệt giữa Web ngữ nghĩa và Web phi tập trung là Web ngữ nghĩa không yêu cầu bất kỳ một phương thức để có thể xử lý dữ liệu phi tập trung nào, nó có thể là một hệ thống tập trung hoặc phi tập trung.
Nghe có vẻ tương tự như IoT (Internet of Things) và AI (trí tuệ nhân tạo), chúng có một mối quan hệ liên quan với nhau không? Bản thân Internet of Things là kết quả của khả năng tương tác tối ưu nhất giữa ngôn ngữ máy và AI. Ở một mức độ nhất định, nó cũng là kết quả của sự tương tác ngôn ngữ máy. Nói một cách dễ hiểu, nếu không có Web ngữ nghĩa, các công nghệ IoT và AI sẽ không thể ra đời.
Tokenized Network – hệ thống kinh tế phi tập trung cần có của Web 3.0 là gì?
Nếu Web 3.0 không có mạng được mã hóa, nó sẽ là một điều cẩu thả và sẽ để lại nhiều vấn đề. Một mạng phi tập trung luôn cần các loại tiền mã hóa phi tập trung để các thành viên trao đổi giá trị. Nếu sử dụng một loại tiền mã hóa tập trung như Paypal thì việc phân quyền của mạng là vô nghĩa. Nói một cách dễ hiểu, Tokenized Network là hệ thống kinh tế phi tập trung của Internet thế hệ tiếp theo.
Sự khác biệt chính (và quan trọng) giữa mạng mã hóa và mạng thanh toán thông thường là đảm bảo rằng các chi tiết giao dịch được bảo vệ trong toàn bộ vòng đời giao dịch của blockchain.
Hãy tưởng tượng rằng Web 3.0 không có mạng mã hóa giống như một chuỗi khối không có Bitcoin. Sẽ không có ai được khuyến khích chạy các nút để duy trì chuỗi khối.
Polkadot và thông tin về loại giao thức hàng đầu của Web3 Foundation
Polka Dot (DOT) là một công nghệ đa chuỗi (MultiChain), không đồng nhất và có thể mở rộng. Nó cho phép các blockchains kết nối với nhau để trao đổi dữ liệu tạo thành một mạng phi tập trung. Polka Dot là tập trung. Nó tập trung vào việc giải quyết hai vấn đề chính mà blockchain phải đối mặt, đó là khả năng tương tác và khả năng mở rộng mạng. Polka Dot là dự án mã nguồn mở và bạn có thể tự do đóng góp vào sự phát triển của nền tảng này. Quỹ Web3 đóng góp tài chính và công nghệ cho Polkadot.
Kusama (KSM) là mạng chuyên dụng của Polkadot dùng để phát hiện và cảnh báo bất kỳ điểm yếu nào trong mạng Polkadot. Riêng với các nhà phát triển, Kusama là nền tảng chứng minh khái niệm cho các bản cập nhật thời gian chạy và quản trị trong chuỗi. Có thể nói Kusama là phiên bản thử nghiệm của Polkadot tồn tại độc lập với mạng và cho phép các nhà phát triển blockchain thực hiện và thử nghiệm các phiên bản hoặc ứng dụng trên mạng đó trước khi bắt đầu dự án trên Polkadot.
Kusama được thành lập vào năm 2019 bởi Gavin Wood, người sáng lập và đồng sáng lập là Polkadot và cựu CTO của Ethereum. Web3 Foundation, cung cấp tới 100.000 đô la cho mỗi dự án cho các dự án R&D phần mềm dựa trên Polkadot và Kusama. Dự án yêu cầu mã nguồn mở và các giấy phép như GNU GPLv3, Apache 2. Ngoài việc hỗ trợ các dự án Web 3.0, chính Web3 Foundation cũng tiến hành các dự án nghiên cứu của riêng mình thông qua một nhóm nội bộ có trụ sở tại Zug (Thụy Sĩ) và phối hợp với các dự án chuyên gia và các nhóm nghiên cứu khoa học khác. Các lĩnh vực liên quan đến hệ thống phi tập trung bao gồm:
- Chế độ bảo mật, Cryptography, chính sách của web3.0
- Các thuật toán phi tập trung: Đồng thuận và tối ưu hóa.
- Nền tảng kinh tế tiền điện tử và lý thuyết của các trò chơi.
- Networking.
- Kinh tế hành vi và tính khả dụng.
- Nghiên cứu được các phân tích các giao thức hiện tại có liên quan, đưa ra được các giao thức mới mẻ và cụ thể hóa hơn nữa.
- Nghiên cứu các giao thức mạng Polkadot.
Những vấn đề đang tồn tại và cần khắc phục của Web 3.0
Tuy có nhiều tính năng nổi bật cũng như ưu điểm lớn. Tuy vậy thì Web 3.0 cũng có những hạn chế và vấn đề cần khắc phục. Cùng xem những vấn đề đang tồn tại của Web 3.0 là gì nhé.
Tốc độ truyền tải chậm
Internet phi tập trung mặc dù được đánh giá là có khả năng bảo mật tốt cũng như có thể chống được lỗi tốt hơn nhưng đồng thời kèm theo đó cũng có những hạn chế cụ thể về tốc độ. Nó thường khá chậm hơn do phải chạy các nút xác thực.
Lưu ý rằng các tốc độ giao dịch của tiền điện tử sẽ không phải là tốc độ truyền thông tin của blockchain, nó có mối tương quan nhất định với nhau. Một giao dịch trên blockchain có thể chuyển một lượng dữ liệu nhất định cụ thể.
Người dùng mới sẽ khó sử dụng và làm quen với nền tảng mới này
Hầu hết đối với các công nghệ phi tập trung hiện nay sẽ thường không phù hợp với những người dùng mới tham gia nền tảng công nghệ này, người dùng cần phải có được những kiến thức nhất định về công nghệ blockchain để có thể sử dụng nó một cách nhuần nhuyễn và sáng tạo hơn. Việc chuyển đổi từ một web truyền thống sang một web phi tập trung chắc chắn phải cần thời gian để người dùng làm quen và tiếp cận những điều mới => phi tập trung hoàn toàn để cho phép người dùng internet thích nghi với các hệ thống tập trung và sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn vì chúng vẫn đang khá cần thiết.
Lượng dữ liệu rác còn tồn đọng nhiều và khá lớn
Vì dữ liệu ở trên blockchain mãi mãi, nó làm cho blockchain ngày càng nặng hơn. Ngoài ra, công nghệ blockchain yêu cầu mỗi nút phải tải xuống tất cả dữ liệu từ blockchain, có nghĩa là toàn bộ công suất của blockchain được sử dụng trên toàn mạng. Tất cả đều khủng khiếp hơn cả. Ví dụ, chuỗi khối của Ethereum đạt 300 gigabyte vào ngày 19 tháng 9.
Khả năng mở rộng lớn
Vì lý do bảo mật, một hệ thống phi tập trung hiện nay sẽ không thể được mở rộng một cách tùy tiện như một hệ thống tập trung. Các blockchains Bitcoin hoặc Ethereum ban đầu được biết là có khả năng mở rộng cực kỳ kém, dẫn đến việc các mạng hoạt động. Chúng thường bị quá tải trên các blockchains này. Đây là một vấn đề sống còn. mà Web 3.0 phải giải quyết để trở thành hiện thực.
Ưu điểm hiện có của Web 3.0
Vậy thì ưu điểm nổi bật của web 3.0 là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu những điểm mới mẻ và đặc sắc đã tạo nên chỗ đứng của web 3.0 nhé
Không thông qua trung gian
Trong một mạng phi tập trung, việc thực hiện các giao dịch và cung cấp dữ liệu được trao đổi một cách trực tiếp, do đó các dữ liệu và tiền của bạn không phải bị kiểm soát bởi một bên trung gian nào khác ví dụ như Facebook hoặc PayPal.
Ngăn chặn được việc bị tấn công và vi phạm dữ liệu
Như đã nói ở trên là bởi vì bạn có thể tự mình kiểm soát dữ liệu. Rất khó để các hacker có thể kiểm soát được dữ liệu của bạn trừ khi họ có thể kiểm soát toàn bộ hệ thống mạng. Các công ty như Facebook và Google không thể bán dữ liệu của bạn cho bên thứ ba một cách sinh lợi.
Dữ liệu luôn được lưu trữ bảo mật và tồn tại mãi mãi
Trò chơi yêu thích hoặc các tin nhắn văn bản hoặc dữ liệu khác của bạn trên Web 3.0 sẽ được lưu miễn là internet hoạt động một cách xuyên suốt nhất, không ai có quyền truy cập và xóa chúng.
Các dịch vụ cung cấp sẽ hoạt động 24/7, mọi lúc mọi nơi
Vì các dịch vụ Web 3.0 không có bất cứ một máy chủ nào cố định, chúng sẽ chạy liên tục miễn là mạng vẫn đang còn hoạt động. Sự cố mất điện, dữ liệu hoặc hỏng máy chủ sẽ không khiến những trò chơi mà bạn yêu thích và tham gia bị tạm dừng đột ngột.
Dân chủ, tự do hơn
Internet vẫn đang trở nên dân chủ. Không ai có quyền từ chối bạn truy cập Internet. Bạn có thể dễ dàng truy cập Internet mọi lúc, mọi nơi.
Kết nối linh hoạt và thông minh hơn
Việc gắn thẻ các ngữ nghĩa của Web 3.0 giúp Internet trở nên thông minh và kết nối nhanh hơn. Người dùng có thể dễ dàng sử dụng bất cứ một thiết bị kết nối internet phổ biến hiện nay, được gắn thẻ theo ngữ nghĩa để cung cấp một trang web nhất quán và trực quan cũng như cá nhân hóa trải nghiệm. Tóm lại, đó là lợi thế của việc kết hợp công nghệ IoT và AI.
So sánh Web 3.0 với các phiên bản web trước
Cùng chúng tôi đánh giá chi tiết những điểm giống và khác nhau cho các phiên bản web từ trước đến nay để có thể tổng quan được Web 3.0 là gì và ưu điểm nổi bật hơn hẳn của nó nhé.
Giải đáp những thắc mắc liên quan về Web3.0
Cùng tìm hiểu một số câu hỏi liên quan đến web 3.0 là gì và cùng trả lời với chúng tôi để có được các thông tin bổ ích và khách quan nhất nhé.
Mạng Plasma là một nền tảng hợp đồng thông minh tại Polkadot. Nền tảng này tập trung vào các giải pháp hỗ trợ như: Zk Rollups in Layer 2, Ethereum Virtual Machine (EVM) và WASM. Theo Dryhurst và nhiều chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành khác, họ đang đặt ra một kỳ vọng rằng Web3.0 sẽ là một công nghệ mới hiện đại bổ sung và phát triển lớn mạnh hơn cho nền tảng Web 2.0 chứ không phải là sự thay thế hoàn toàn cho công nghệ Web 2.0. Như các bạn cũng đã biết rằng, Facebook đã đổi tên từ Meta để có thể dễ dàng hơn trong việc xây dựng một metaverse, trong đó mọi người có thể cùng nhau chung sống và làm việc tập thể trong thế giới ảo rộng lớn. Để hiện thực được một ý tưởng này một cách thực tế nhất, Web3.0 cũng đã lên ý tưởng. Cách khác là chỉ cần tạo một tài khoản duy nhất và nó có thể được sử dụng nhất quán ở mọi nơi. Plasma Network là gì?
Web3 sẽ là tiêu chuẩn mới, hiện đại và thay thế hoàn toàn phiên bản khác trong tương lai?
Làm thế nào để Web3 có cái nhìn tổng quát và hoàn hảo nhất trong tương lai của Internet – Metaverse?
Hiện nay thì chúng ta vẫn chưa thể xác định được rằng đến bao giờ thì web 3.0 sẽ hoàn toàn gia nhập và chiếm trọn nền tảng sử dụng internet. Tuy nhiên với những ưu điểm vượt trội trên thì chúng ta vẫn có thể tin rằng, một ngày nào đó mình sẽ được sử dụng một nền tảng web bảo mật hơn, có thể chủ động sử dụng quyền sở hữu dữ liệu của mình hơn cả. Trên đây là các thông tin giúp bạn có thể nắm được Web 3.0 là gì? Mong rằng chúng sẽ bổ ích dành cho bạn!
- NFT Game/ Gamefi là gì? Xu hướng chơi game kiếm tiền hiện nay - 28 Tháng hai, 2022
- Metaverse là gì? Vũ trụ ảo có làm thay đổi ngành công nghệ? - 23 Tháng hai, 2022
- Ví Blockchain là gì? Hướng dẫn chi tiết cách tạo ví Blockchain - 18 Tháng hai, 2022