Metaverse là gì? Vũ trụ ảo có làm thay đổi ngành công nghệ?

Rate this post

Metaverse là gì? Thời gian gần đây, thuật ngữ Metaverse đang là cái tên khiến cả thế giới phải “điên đảo” và chạy đua trong vũ trụ ảo. Hàng loạt các ông lớn trong ngành công nghệ như Google, Nvidia,… hay giới giải trí, game, kinh doanh cũng rất quan tâm và hào hứng tham gia vào cuộc đua này. Thậm chí mạng xã hội đứng đầu thế giới – Facebook cũng đổi tên thành Meta để theo đuổi thế giới Metaverse.

Vậy thì Metaverse là gì? Ý nghĩa và tác động của công nghệ mới này trong thực tế như thế nào? Xem ngay qua bài viết dưới đây của TradersViet nhé!

Metaverse là gì? Một định nghĩa đang được đông đảo người trên toàn cầu quan tâm

Metaverse là gì? Một định nghĩa đang được đông đảo người trên toàn cầu quan tâm

Tìm hiểu đôi nét về Metaverse – Siêu thế giới ảo trong tương lai

Kể từ thời điểm Mark Zuckerburg quyết định đổi tên Facebook thành Meta để vươn ra ngoài định luật mạng xã hội và theo đuổi xây dựng siêu thế giới ảo. Thuật ngữ “metaverse” được rất nhiều người quan tâm và trở thành từ khóa nóng nhất trên các trang mạng tìm kiếm. Vậy nguồn gốc, đặc điểm và các sự kiện bùng nổ của metaverse là gì? Cùng tìm hiểu ngay!

Thuật ngữ “Metaverse” là gì và bắt nguồn từ đâu?

Cách đây hơn 10 năm, bộ phim khoa học viễn tưởng mang tên Avatar được công chiếu trên truyền hình HBO khiến cả thế giới phải trầm trồ và cực kỳ thích thú thời bấy giờ. Lý do chúng mang lại nhiều ấn tượng và khó quên là vì  James Cameron đã tự tay tạo nên một hành tinh Pandora mới mẻ và lạ lẫm. Nơi đây dường như khác xa hoàn toàn so với thế giới thực mà chúng ta đang sống, đang cảm nhận và hưởng thụ.

Tuy nhiên, điều nổi bật muốn đề cập đến bạn đọc ở đây không phải là kỹ xảo quay tuyệt đỉnh hay yếu tố 3D đẹp mắt, lôi cuốn người xem. Mà đáng chú ý nhất là nội dung truyền tải của bộ phim, một thế giới ảo huyền bí kết nối vạn vật trên trái đất.

Avatar được xem là bộ phim ứng dụng kỹ xảo 3D đầu tiên trên thế giới khiến người xem thích thú và lôi cuốn. Nguồn: Empireonline.

Avatar được xem là bộ phim ứng dụng kỹ xảo 3D đầu tiên trên thế giới khiến người xem thích thú và lôi cuốn. Nguồn: Empireonline.

Avatar là bộ phim khoa học Metaverse với ý tưởng mở ra thế giới Pandora mới, một thế giới huyền ảo khác xa với những gì mà ta từng biết và từng nhận thấy trên đời thực.

Bằng cách đặt vị trí của con người vào bản mô phỏng thực tế lên thân thể và ý thức của Na’vi – Một giống loài ngoài hành tinh được xây dựng trong phim. Phim không chỉ khám phá định nghĩa Metaverse trong thời kỳ sơ khai, thời kì mà môi trường ảo Metaverse chưa thật sự bùng nổ và còn nhiều vấn đề bất cập.

Ngoài ra còn quảng bá khả năng và lợi ích của công nghệ AR và VR – Hai công nghệ chính đưa cuộc sống con người vào trong vũ trụ Metaverse. Đồng thời bộ phim còn là dấy lên ý tưởng cho một tương lai công nghệ giúp người dùng có những trải nghiệm mới khi sử dụng các Avatar riêng của bản thân để tương tác, sinh hoạt và bày tỏ cảm xúc với nhau tại một chiều không gian khác.

Mở ra một không gian mới mà con người có thể kết nối với nhau qua nhân dạng 3D. Nguồn: James Cameron Fandom Wiki.

Mở ra một không gian mới mà con người có thể kết nối với nhau qua nhân dạng 3D. Nguồn: James Cameron Fandom Wiki.

Khái niệm Metaverse là gì? Đôi khi tưởng lạ mà quen thuộc bất ngờ

Metaverse được hiểu theo cách đơn giản là siêu vũ trụ ảo, nơi mà các không gian kỹ thuật số kết hợp cùng với truyền thông xã hội, gaming trực tuyến, thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), tiền điện tử và internet với mục đích cho phép người dùng đăng nhập vào hệ thống công nghệ thực tế ảo để tương tác và cảm nhận như đời sống thực.

Ngoài ra, tiền tố ‘meta' được dịch với nghĩa là vượt lên. Khi công ty mẹ Facebook quyết định đổi tên thành Meta, CEO Mark Zuckerberg muốn tương lai của công ty vượt xa định nghĩa mạng xã hội để hướng người dùng mở ra một không gian trực tuyến mới theo chủ nghĩa Maximalist (chủ nghĩa tối đa hóa), nơi mà họ có thể kết nối trực tiếp đa chiều với nhau và đắm chìm trong thế giới kỹ thuật số ảo gọi tắt là Metaverse. 

Việc Facebook đổi tên thành Meta như một cách làm mới cho thương hiệu Metaverse. Nguồn: Newyork Global.

Việc Facebook đổi tên thành Meta như một cách làm mới cho thương hiệu Metaverse. Nguồn: Newyork Global.

Hậu tố ‘verse' được viết tắt của danh từ Universe, đề cập nội dung mang tầm cỡ vũ trụ. Hàng loạt các ông lớn ngành công nghệ đã sử dụng thuật ngữ này để mô tả cho các thiết kế thế giới ảo mà công ty của mình cung cấp cho người dùng. Chúng được tạo nên từ nền tảng Internet cơ bản cùng sự hỗ trợ của thực tế ảo VR hay thực tế ảo tăng cường AR và kể cả MR (công cụ hoàn hoàn kết hợp giữa VR và AR)..

Metaverse được hiểu theo nghĩa là siêu vũ trụ ảo. Nguồn: Evenbrite.

Metaverse được hiểu theo nghĩa là siêu vũ trụ ảo. Nguồn: Evenbrite.

Theo như nhận từ Wall Street Journal, vũ trụ ảo Metaverse không chỉ là nơi để tương tác, giao lưu, chơi game và giải trí. Mà đây còn là tương lai của thế giới công nghệ thực tế ảo, đưa con người có những trải nghiệm thú vị và sống động hơn. Chẳng hạn như thay đổi cách sống, cách làm việc nơi thực tế, hay liên quan đến các vấn đề thường gặp như giáo dục, cơ sở hạ tầng, quản lý, kinh tế, văn hoá xã hội,…

Lịch sử hình thành Metaverse và những ý tưởng được xây dựng đầu tiên

Thực ra Metaverse đã được lên ý tưởng và nhen nhói hiện thực hóa cách đây gần 30 năm về trước. Và sau đó được một nhà văn nổi tiếng người Mỹ Neal Stephenson sử dụng thuật ngữ này trong cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Snow Crash xuất bản năm 1992.

Theo đó, Metaverse được hiểu là một vũ trụ ảo dựa trên nền tảng internet, tạo ra một thế giới mới tồn tại song song với đời thực. Đây chính là nơi giúp con người thay đổi giá trị, các chuẩn mực của xã hội. Nội dung của cuốn tiểu thuyết đang viết trong bối cảnh của thời đại tương lai, khi con người áp dụng kính thực tế ảo để hoá thân mình vào nhân vật riêng trong thế giới 3D, một thế giới hoàn toàn mới, một cuộc sống lý tưởng không còn phải chịu sự cứng nhắc về giáo dục, kinh tế, văn hoá và xã hội.

Ấn bản Snowcrash. Nguồn: Cbr.com.

Ấn bản Snowcrash. Nguồn: Cbr.com.

Từ những năm 1992 đến đầu năm 2004, một số công ty lớn dẫn đầu trong ngành công nghệ Blaxxun Interactive, There Inc và IMVU đã ứng dụng và đưa thế giới ảo 3D vào đa dạng các lĩnh vực cụ thể như: Truyền thông, mạng xã hội, trò chơi, giải trí, ứng dụng, phim ảnh,… Tạo ra các nhân vật khác nhau để người dùng có thể tương tác, hoạt động, trao đổi mua bán hàng hoá thông qua các hình thức thanh toán tiền kỹ thuật số.

Khái niệm này ngày càng được lan rộng và phát triển trong tiểu thuyết Ready Player One (2011) của nhà văn nổi tiếng Ernest Cline với Oasis – Mở ra một không gian ảo lý tưởng, hoàn hảo tồn tại song song với cuộc sống đời thực mà ta đang sống và làm việc.

Một phân cảnh điển hình trong game Blaxxun Interactive. Nguồn: Researchgate.

Một phân cảnh điển hình trong game Blaxxun Interactive. Nguồn: Researchgate.

Nhờ sự hỗ trợ của các công cụ thông minh AR, VR, MR,… mạng internet và công nghệ lõi đã đưa con người đến gần hơn với Metaverse, một thế giới toàn diện kết hợp giữa cuộc sống thực và ảo. Mặc dù thuật ngữ Metaverse được biết đến từ những năm 1992, nhưng mãi đến nay khái niệm này mới được quan tâm và hưởng ứng nhiều hơn.

Sở dĩ sự bùng nổ này diễn ra là do chịu tác động nặng nề của đại dịch toàn cầu Covid-19, cuộc sống của con người bị hạn chế về mọi mặt trong công việc, học tập và di chuyển. Chính vì vậy mới mong muốn tạo ra thế giới ảo giống đời thật để có thể cùng nhau hội tụ và thảo luận làm việc là rất cần thiết.

Công nghệ NFT, Blockchain, Crypto Currency đưa con người đến gần hơn với Metaverse. Nguồn: Cointelegraph.

Công nghệ NFT, Blockchain, Crypto Currency đưa con người đến gần hơn với Metaverse. Nguồn: Cointelegraph.

Phần đông ý kiến cho rằng Metaverse sẽ là bước ngoặt đột phá mới trong lĩnh vực công nghệ đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống con người sau bước tiến bùng nổ của mạng Internet. Cùng với sự phát triển đa chiều của các công nghệ như Crypto Currency, NFT, Blockchain sẽ là động lực giúp xây dựng mô hình kinh doanh dựa trên các nền tảng Metaverse.

Khi đó con người có thể trao đổi, mua bán và kinh doanh với nhau. Tuy nhiên một số ý kiến trái chiều lại bày tỏ quan điểm e ngại về những tiềm năng mà môi trường ảo Metaverse mang lại. Bởi chúng còn rất nhiều thắc mắc chưa được giải đáp hết.

Liệu Metaverse có phải là tương lai mở ra kỉ nguyên mới trong giới công nghệ thực tế ảo không?

Quay lại với nội dung của cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Stephenson, những gì mà ông đã tưởng tượng và suy diễn đều đề cập đến vấn đề tạo ra một vũ trụ kỹ thuật số ba chiều. Với không gian ảo, nơi mà con người có thể tương tác với nhau, tự do đi dạo, kinh doanh, trao đổi hàng hoá, tiệc tùng và vui chơi giải trí.

Thế giới ảo này được chi phối và vận hành bởi một công ty công nghệ có tên Global Multimedia Protocol Group. Đây là một trong những tập đoàn tập tài phiệt nắm chủ chốt của không gian mạng 3D. Từ đây, chúng ta có thể dễ dàng chia người dùng thành hai nhóm mỗi khi sử dụng trong Metaverse. 

Metaverse là sự kết hợp hoàn hảo giữa thế giới thực và thế giới ảo. Nguồn: Adweek.

Metaverse là sự kết hợp hoàn hảo giữa thế giới thực và thế giới ảo. Nguồn: Adweek.

Trường phái thứ nhất: Việc sử dụng Metaverse để xây dựng nên một nền kinh tế ảo, bằng cách thông qua các công cụ hỗ trợ như blockchain, NFT và tiền mã hóa để khai thác tất tần tật các tính năng bên trong của các gaming trực tuyến,…

Các tựa game như Decentraland, Roblox cho phép người chơi có thể mua vùng đất ảo, xây dựng cho mình một đế chế mới hoàn toàn khác biệt với cuộc sống thực tại.

NFT dường như được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực giải trí, nghệ thuật. Nguồn: The Verge.

NFT dường như được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực giải trí, nghệ thuật. Nguồn: The Verge.

Trường phái thứ hai, áp dụng Metaverse nhằm mục đích mở ra một không gian ảo rộng lớn hơn, nơi mà con người có thể gặp nhau, vui chơi, giải trí, làm việc và cảm nhận được cuộc sống tương tự như đời thực, sống động và hoàn hảo.

Đơn cử như việc facebook vươn lên thoát khỏi định nghĩa mạng xã hội để trở thành meta. Họ muốn đưa tất cả các ứng dụng được tạo ra vào trong thế giới ảo để người dùng  kết nối và trao đổi với nhau. Mark cho rằng Metaverse sẽ là bước cải tiến mới dựa trên nền tảng cơ bản của mạng Internet di động.

Metaverse mở ra một không gian ảo kết nối nhiều người dùng hơn trong tương lai. Nguồn: Coindesk.

Metaverse mở ra một không gian ảo kết nối nhiều người dùng hơn trong tương lai. Nguồn: Coindesk.

Thời đại Web 3.0 lên ngôi đánh dấu bước ngoặt mới thay cho Web 2.0

Trích trong bài diễn văn của Marc Whitten, kiêm phó chủ tịch cấp cao và quản lý kiến tạo tại công ty Unity Software đã khẳng định  “Metaverse sẽ trở thành cuộc cách mạng lớn nhất của nền tảng máy tính từ trước tới nay (theo The Wall Street Journal).

Câu hỏi được đặt ra liệu Web 3.0 có mối liên hệ gì với Metaverse hay không? Bởi trên thực tế,  Web 3.0 được phân cấp và hoạt động dựa trên các mạng phi tập trung (các mạng này tương tự nhau bởi blockchain và tiền điện tử được xây dựng trên đó).

Tính thời điểm hiện tại, chúng ta đang tương tác và kết nối với nhau bằng cách truy cập các trang web truyền thống, mà những trang web này trong giới công nghệ gọi là Web 2.0. Chúng được sử dụng phổ biến trong các trang mạng truyền thông, mạng xã hội hoặc sử dụng các ứng dụng theo chiều 2D. 

Web 3.0 chủ yếu xây dựng không gian hình ảnh mạng ba chiều. Nguồn: Inveniam.

Web 3.0 chủ yếu xây dựng không gian hình ảnh mạng ba chiều. Nguồn: Inveniam.

Cái thời còn đi học, chịu sự quản giáo của nhà trường, hầu như học sinh nào cũng biết đến câu chỉ cần lên thanh tìm kiếm, thế giới sẽ thu nhỏ trong tầm tay của bạn. Vậy mà giờ đây từ việc nhắn tin cho đến xem video, xem phim, tin tức, nghe nhạc hay livestream,… tất cả cũng đều nhờ sự hỗ trợ của Internet.

Tuy nhiên, mọi thứ trên đời này cũng đều có một giới hạn và Internet cũng không ngoại lệ. Điển hình Facebook khiến người dùng trên toàn thế giới phải gây nghiện và sử dụng hằng giờ nhưng cuối cùng họ cũng chuyển hướng sang phát triển một thế giới mới.

Có rất nhiều lý do để giải đáp vấn đề này nhưng thực tế cho thấy cách mà chúng ta đang sử dụng và áp dụng không gian trực tuyến hiện nay không phải khả thi và ổn chút nào.

Sự phát triển của mạng xã hội đã cho người dùng có cái nhìn mới về giao tiếp, nhưng chỉ dừng ở mức ngồi trước chiếc màn hình. Nguồn: Xr today.

Sự phát triển của mạng xã hội đã cho người dùng có cái nhìn mới về giao tiếp, nhưng chỉ dừng ở mức ngồi trước chiếc màn hình. Nguồn: Xr today.

Cái tên được đơn cử đầu tiên là các mạng xã hội hiện nay chỉ xây dựng dựa trên nền tảng 2D chứ không có mối liên kết hay độc lập nào. Tức là chúng ta đang bị khai thác thông tin và kiểm soát chúng quá nhiều, đôi tính bảo mật lại không được tuyệt đối.

Trong khi đó, Web 3.0 lại chỉ tập trung vào yếu tố đồ họa 3D, với thiết kế ba chiều hiện đại cùng dịch vụ cung cấp hình ảnh sắc nét, độ phân giải cao sẽ được sử dụng trong các web này. Ví dụ như: Các trò chơi trực tuyến trên máy tính, hướng dẫn bảo tàng,…

Nhiều ý kiến khẳng định rằng, tiềm năng mà web 3.0 mang lại sẽ là yếu tố khắc phục các yếu điểm của web 2.0 và là nền tảng cơ bản để xây dựng nên Metaverse.

Metaverse giúp người dùng có trải nghiệm sống động như cuộc sống thực. Nguồn: Cwayinvest.

Metaverse giúp người dùng có trải nghiệm sống động như cuộc sống thực. Nguồn: Cwayinvest.

Công nghệ blockchain đảm nhận chức năng tương tự như  NFT”

Một trong các tính năng cần thiết và quan trọng nhất trong Metaverse chính là khả năng tự động di chuyển ảnh avatar cũng như tài sản ảo cá nhân một cách nhanh gọn, liền mạch mà không bị gián đoạn từ thế giới này sang thế giới khác. Chính vì vậy, blockchain chính là công nghệ có tiềm năng nhất hỗ trợ điều đó trở thành hiện thực.

Đầu năm nay, Sotheby’s – Một trong những nhà đấu giá uy tín và chất lượng hàng đầu thế giới đã mở một cuộc triển lãm công nghệ với cái tên gọi “NFT Metaverse”. Thế giới ảo mà Sotheby’s ra mắt và giới thiệu là một bản sao kỹ thuật số của một công ty có trụ sở chính nằm tại London.

Có thể nói, các sản phẩm con phố ảo của Decentraland được giới công nghệ đánh giá là thế giới ảo mang tính phi tập trung đầu tiên trên toàn cầu.

Trụ sở ảo NFT Metaverse của Sotheby’s. Nguồn: Nftplaza.

Trụ sở ảo NFT Metaverse của Sotheby’s. Nguồn: Nftplaza.

NFTs đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nền tảng trong môi trường ảo Metaverse. Bởi chúng cho phép người dùng hoàn toàn có thể hoá thân vào nhân vật mà mình sở hữu, thậm chí là các hàng hoá, vật phẩm, đất đai ảo tích lũy trong trò chơi.

Mình có khả năng kiểm soát và tự do sử dụng tài sản kỹ thuật số riêng của bản thân thay vì phó mặt cho các ông lớn ngành công nghệ. Chúng ta nên chủ động nắm quyền tài sản hơn là chịu sự giám sát và chơi theo luật đã đề ra khi các công ty này cho phép chúng ta truy cập vào hệ thống của họ.

Người dùng có quyền sở hữu và kiểm soát toàn bộ tài sản của mình. Nguồn: Vox.

Người dùng có quyền sở hữu và kiểm soát toàn bộ tài sản của mình. Nguồn: Vox.

Công nghệ VR, AR, MR là cách đưa con người đến gần hơn với Metaverse

Đối với những ai có niềm đam mê mạng xã hội và muốn khám phá sự mới mẻ, hấp dẫn từ Tiktok thì không thể bỏ qua điểm nhấn mà VR, AR,… là chúng ta bị mê hoặc và thu hút. Có thể nói đỉnh điểm của AR và VR sẽ chính thức lên ngôi khi Metaverse trở thành một phần không thể thiếu đối với cuộc sống con người như kiểu Facebook, zalo hay TikTok hiện nay.

Mỗi khi nhớ đến các phân cảnh trong phim ‘Johnny English Strikes Again' chúng ta lại không khỏi bàng hoàng và phấn khích. Rowan Atkinson, một người khá quen thuộc với khán giả trong biệt danh Mr. Bean khi hóa thân vào vai một nhân vật hài hước và lạc hậu đảm nhận chức vị điệp viên. Khi anh vô tình đeo vào chiếc kính thực tế ảo chỉ sản xuất dành riêng cho các đặc vụ.

Kết quả là anh đã đắm chìm vào trong thế giới ảo được thiết kế chuyên biệt cho huấn luyện. Dường như anh chàng không thể nào rời mắt bởi nội dung, hình ảnh mà không gian mở ra rất tương đồng với cuộc sống thực tế, thật lôi cuốn và diệu kỳ.

Một phân cảnh trong Johnny English Strikes Again. Nguồn: Ashley pay.

Một phân cảnh trong Johnny English Strikes Again. Nguồn: Ashley pay.

Điểm nổi bật nhất tạo nên sự khác biệt của Metaverse đó chính là thế giới ảo này cho phép người dùng mở ra một không gian mới hoàn toàn tương tự như cuộc sống đời thật hằng ngày. Đây cũng chính là thứ mà con người không thể dùng mắt thường nhìn qua màn hình để cảm nhận được.

Ngay cả khi dùng kính nhìn vào những hình ảnh 3D qua một cái màn hình nào đó thì chúng cũng giới hạn khả năng quan sát của bạn trong một không gian chật hẹp mà thôi. Bạn không thể cảm nhận và thỏa sức khám phá mọi vật như thế giới thực.

Công nghệ AR và VR bùng nổ khi Metaverse phát triển mạnh mẽ. Nguồn: Artlabs.

Công nghệ AR và VR bùng nổ khi Metaverse phát triển mạnh mẽ. Nguồn: Artlabs.

Từ năm 2017, Mark Zuckerberg (CEO Facebook) đã có bước tiến ngoạn mục khi quyết định  đầu tư 1 tỷ USD vào một công ty tiên phong trong ngành công nghệ chuyên sản xuất các thiết bị thực tế ảo Oculus hiện đại.

Sau đó, công ty mẹ Facebook ra thông báo sẽ thành lập một đội ngũ chuyên biệt để nghiên cứu môi trường ảo Metaverse. Cũng trong sự kiện đổi tên Facebook thành Meta, công ty đã cho ra mắt một thiết bị mới tương tự như kính thực tế ảo Oculus với tên gọi ‘retina resolution' dành riêng cho Metaverse.

Metaverse chưa thật sự bùng nổ và mang đột phá mới trong thế giới công nghệ 

Có thể thấy Metaverse chính là vũ trụ ảo đáng mong chờ nhất trong tương lai của công nghệ. Đây là nơi mà con người có thể tương tác và giữ liên lạc với nhau dù đang ở bất kỳ địa điểm nào thông qua kính thực tế ảo. Met averse rất được kỳ vọng để nối tiếp thế hệ mới khi lấy Internet làm nền tảng.

Tuy nhiên, để nói Metaverse là cuộc cách mạng công nghệ mang tính đột phá và bùng nổ mạnh mẻ trên toàn cầu như những gì Marc Whitten nói thì chưa thật sự thuyết phục và chính xác. Nói một cách chân thật nhất thì Metaverse là phiên bản cải tiến dựa trên những nền tảng đã có sẵn trước đó.

Metaverse không đột phá như cách mạng internet trong lời đồn thổi. Nguồn: ft.com.

Metaverse không đột phá như cách mạng internet trong lời đồn thổi. Nguồn: ft.com.

Đối với một số công nghệ như AR, VR, chúng dường như được ứng dụng và có mặt hầu hết trong cuộc sống của con người ở các lĩnh vực giáo dục, giải trí, thể thao, chăm sóc sức khỏe, y tế, đào tạo,… Sự phát triển vượt bậc và cần thiết tương tự smartphone.

Sản phẩm là sự kết hợp hoàn hảo giữa bên cung ứng phần cứng và các nhà phát triển phần mềm để làm ra nội dung, phương trình tích hợp vào. Ngoài ra có thể kể đến như Blockchain, Blockchain hay  NFTs cũng đang rất phát triển và ứng dụng rộng rãi.

Thậm chí cả thị trường công nghệ tại Việt Nam thì những công cụ này cũng được rất nhiều người dùng săn đón và trở thành từ khoá lọt top tìm kiếm nhiều hiện nay. Tóm lại, những công nghệ này chỉ mới sơ khai, vẫn còn xa lạ với cuộc sống thường ngày.

Do đó để tạo ra một kỷ nguyên mới giúp con người thân thuộc hơn với cụm từ Metaversehay thì ắt hẳn phải mất một khoảng thời gian khá dài.

Một mô phỏng Metaverse trong Meta (Facebook). Nguồn: Wired.

Một mô phỏng Metaverse trong Meta (Facebook). Nguồn: Wired.

Những dự án Metaverse tiên phong đầu tiên trong thế giới Blockchain

Facebook một nền tảng mạng xã hội phổ biến với quá nhiều sự biến đổi nhưng thực tế là những ý tưởng này của Zuckerberg đã có người từng thực hiện vào 18 năm về trước.

Second Life là một dự án có từ 2003, một thế giới ảo mới lại mà người dùng có thể thỏa sức sáng tạo nhân vật riêng của chính bản thân mình trong các chuyến phiêu lưu, tự do tự tại đến các vùng đất mới thế giới mới.

Làm việc mình thích, tạo ra các sản phẩm ảo để giao lưu và trao đổi hàng hoá với những người khác trong thế giới ảo đó. Nền tảng này còn cấp phép để bạn sử dụng lập trình để thiết kế lãnh thổ theo mong muốn của mình.

Cách đây hàng chục năm, Metaverse đã được lên ý tưởng hiện thực hoá. Nguồn: Viabtc.

Cách đây hàng chục năm, Metaverse đã được lên ý tưởng hiện thực hoá. Nguồn: Viabtc.

Axie Infinity (AXS) – 2018

Axie Infinity được biết đến là một sản phẩm startup Sky Mavis được chính CEO người Việt Nam – Nguyễn Thành Trung sáng lập nên chính thức ra mắt vào năm 2018. Một tựa game dựa trên nền tảng blockchain mà khi đó người chơi sẽ chiến đấu sản xuất thu thập để xây dựng cho mình một vương quốc hùng mạnh.

Nhờ sự lôi cuốn, điểm hấp dẫn mà tựa game này mang lại cho người chơi, Axie Infinity đã lọt vào top một trong những cái tên hot nhất và được tìm kiếm nhiều của thị trường game trên thế giới. Chúng được ví như lá cờ tiên phong đầu tiên cho các thể loại game NFT để tiếp cận và kết nối các người chơi trên toàn thế giới. 

Axie Infinity là niềm tự hào của người Việt Nam trong lĩnh vực game trực tuyến. Nguồn: Market Trealist.

Axie Infinity là niềm tự hào của người Việt Nam trong lĩnh vực game trực tuyến. Nguồn: Market Trealist.

Đáng chú ý nhất của tựa game mang tên Axie Infinity là được lập trình và sử dụng công nghệ NFT (Non-fungible token). Các đồ vật trong game luôn là duy nhất đảm bảo không xuất hiện các vấn đề như làm giả hay nhân bản giống nhau như những tựa game lúc bấy giờ.

Không chỉ vậy, các vật phẩm trong game mà bạn kiếm được có thể đem mua bán, trao đổi giữa người chơi với nhau thông qua mệnh tiền ảo của thế giới game Axie Infinity đề ra.

Decentraland (MANA) – 2017

Ra mắt trước đàn em Axie Infinity một năm, Decentraland một trong những nền tảng về bất động sản thực tế ảo (VR) phát triển dựa trên Blockchain của Ethereum. Sản phẩm này có thể giúp bạn gây dựng một nền kinh tế dựa trên các token để làm chủ đất đai trong không gian thực tế ảo.

Điều đáng chú ý và đem lại sức hút cho Decentraland là người sử dụng có thể mua đất đai, xe và mọi thứ,… chúng thuộc quyền sở hữu mãi mãi và vô thời hạn. Trên mảnh đất của chính mình bạn có thể thỏa sức sáng tạo mọi thứ mà không phải bị gò bó bất cứ quy định gì cả.

Đáng nói hơn là nội dung Decentraland là một chuỗi hoàn toàn độc lập, từ đồ họa 3D tới các trò chơi khác nhau vô cùng đa dạng.

Phân cảnh sống động phơi bày trong sự kiện Metaverse Festival - Decentraland. Nguồn: Decentraland.

Phân cảnh sống động phơi bày trong sự kiện Metaverse Festival – Decentraland. Nguồn: Decentraland.

The Sandbox (SAND) – 2012

The Sandbox một sản phẩm thế giới ảo cho phép người dùng xây dựng và trao đổi thông qua tiền tệ hóa việc chơi game của mình dựa trên mạng lưới Ethereum. Và tiền tệ ở thế giới ảo này có tên là đồng token SAND. Chúng ta có thể tạo các tài sản kỹ thuật số thông qua  NFT, chuyển đổi các tài sản này đưa đến marketplace và di chuyển vào các trò chơi với Game Maker. 

Sandbox game là tựa game mang đến người dùng sự trải nghiệm mới, hấp dẫn hơn. Nguồn: Coindesk.

Sandbox game là tựa game mang đến người dùng sự trải nghiệm mới, hấp dẫn hơn. Nguồn: Coindesk.

Ý tưởng của game sandbox là dựa trên nền tảng các game hành động chiến đấu và dịch chuyển trong các chiều không gian khác nhau, tương tự như thể loại Elite năm 1984. Hiện nay game sandbox dần được nâng cấp và cải tiến thêm nhiều tính năng mới hơn.

Cụ thể là đồ họa sắc nét, xây dựng hệ thống trò chơi chú trọng tỉ mỉ từng chi tiết tích hợp tương tác với cộng đồng game thủ hoặc chia sẻ nội dung, các khoảnh khắc mới lạ trong game trên internet.

Minecraft – 2011

Minecraft là sản phẩm game thuộc thế giới mở, đối với thể loại game này cho phép bạn có thể thu thập khai thác.  Xây dựng các công trình kiến trúc theo sức sáng tạo riêng biệt của bản thân, đồng thời cũng có thể tương tác và giao tiếp với các game thủ khác thông qua nhiều tính năng do nhà sản xuất tạo ra.

Minecraft (2011) là một ví dụ điển hình cho sự thành công của trò chơi sandbox, với hai chế độ để người chơi có thể tìm hiểu là chế độ sáng tạo và sinh tồn. Các game thủ có thể trải nghiệm ở hai chế độ theo hướng đã đề ra trong trò chơi ảo.

Minecraft, sản phẩm game thuộc thế giới mở. Nguồn: Egammers.

Minecraft, sản phẩm game thuộc thế giới mở. Nguồn: Egammers.

Roblox – 2006

Sản phẩm được nhà sáng lập ra mắt vào năm 2006, Roblox cho phép tạo nên các trò chơi theo lối sáng tạo và sở thích của bản thân. Sau đó chơi chúng với những người dùng khác. Nền tảng của công ty game này hiện là nơi có hàng triệu các trải nghiệm khác nhau do chính người dùng tạo nên, chủ yếu mang kết cấu của các loại hình trò chơi còn lại một số khác là các sự kiện hoạt động thư giãn như thể loại ca nhạc, giải trí, mua sắm,…

Dù vậy nhưng Roblox chưa được xem là Metaverse thực thụ do các vật phẩm trên Roblox chỉ có hiệu lực và giá trị trên nền tảng này. Vì nếu đây chính là một Metaverse thực sự thì chúng ta có thể chuyển đổi từ  Roblox sang Horizon, Minecraft hoặc Fortnite theo ý thích mà ko cần phải tắt game này để mở game khác.

Roblox tích hợp nhiều trò chơi khác cho người dùng trải nghiệm. Nguồn: Roblox Champions.

Roblox tích hợp nhiều trò chơi khác cho người dùng trải nghiệm. Nguồn: Roblox Champions.

Tiềm năng và tương lai của Metaverse đến với thế giới công nghệ khi các ông lớn vào cuộc

Thị trường tiềm năng của Metaverse trong tương lai sẽ là miếng mồi ngon cho các ông lớn khi hưởng ứng

Theo thống kê từ Bloomberg thì ước lượng giá trị mà Metaverse sẽ đạt được vào năm 2024 là 800 tỷ USD. Dựa theo những nghiên cứu của IDC, các thị thường cho thiết bị thực tế ảo dự kiến sẽ tăng lên hơn 50% và con số này có thể tăng nhiều hơn nữa.

Dự kiến đến năm 2025, ước tính số thiết bị xuất xưởng sẽ đạt đến 28.7 triệu thiết bị. Tháng 5 này trên Roblox chính thức cho ra mắt nền tảng trò chơi mới mang tính  kỹ thuật số của một chiếc túi Gucci  với mệnh giá lên tới  4.100 USD có giá trị đắt hơn các phiên bản ngoài đời thực.

Metaverse đang được nhiều ông lớn đầu tư và phát triển. Nguồn: The Conversation.

Metaverse đang được nhiều ông lớn đầu tư và phát triển. Nguồn: The Conversation.

Các công ty cũng không bỏ qua miếng mồi công nghệ Metaverse béo bổ này

Microsoft

Microsoft đã bắt đầu từng bước xây dựng nền tảng Metaverse trong Teams, điều này đã được thực hiện sau vài ngày khi Facebook bất ngờ đổi tên thành Meta. Từ đó nỗ lực tạo nên không gian ảo cho mọi người dùng và các tổ chức trên toàn cầu.

Ông lớn ngành công nghệ này sẽ đưa Mesh – Một nền tảng hợp tác về thế giới ảo sẽ được áp dụng cho Microsoft Teams để người dùng có thể trực tiếp trải nghiệm trong năm tiếp theo. Đây là sự kết hợp của công ty và HoloLens dựa trên các cuộc gọi video hay họp mà bất cứ ai cũng có thể tham gia thông qua ảnh đại diện hoạt hình khác nhau.

Microsoft cũng đang tiến hành ứng dụng Metaverse vào bên trong Teams. Nguồn: The Independent UK.

Microsoft cũng đang tiến hành ứng dụng Metaverse vào bên trong Teams. Nguồn: The Independent UK.

Tiktok

Theo thông tin từ Bytedance, chủ công ty sở hữu ứng dụng TikTok hot trong năm nay đã cũng đang nhập cuộc vào Metaverse khi có động thái mua lại VR với tên gọi Pico. Thương vụ này tương tự như sự kiện diễn ra của Facebook khi mua lại Oculus vào năm 2014. Điều này cho thấy sắp xuất hiện nhiều thay đổi và đột phá trong lĩnh vực VR tại Trung Quốc.

Tiktok cũng không bỏ qua miếng mồi Metaverse. Nguồn: EEG (Twitter).

Tiktok cũng không bỏ qua miếng mồi Metaverse. Nguồn: EEG (Twitter).

Các công ty dựa trên nền tảng trò chơi trực tuyến cũng chạy đua theo cuộc chơi này

Trong cùng ngày 3/9 Tencent Holdings – Một công ty về lĩnh vực game lớn nhất của Trung Quốc đã đồng loạt đăng ký cho hai nhãn hiệu ‘Timi Metaverse' và ‘Kings Metaverse'  đặt nền móng cho nhắn tin trên QQ và game trực tuyến Honor of Kings. Công ty cũng công bố nền tảng âm nhạc mới mang tên Wave để quảng bá thêm xu hướng mới cho Trung Quốc. 

Wave ra mắt Galantis. Nguồn: Tech sina.

Wave ra mắt Galantis. Nguồn: Tech sina.

Ngoài ra, Epic Games một nhà sản xuất game vô cùng nổi tiếng của Fortnite cũng đã đi đầu trong lĩnh vực Metaverse với khoản đầu tư lên đến 1 tỷ USD.

Epic Games cũng đã gia nhập Metaverse. Nguồn: Techtopu.

Epic Games cũng đã gia nhập Metaverse. Nguồn: Techtopu.

Các ông lớn trong ngành giải trí cũng quyết tâm không từ bỏ sân chơi hấp dẫn này

Netflix

Netflix chính thức khai thác kỹ thuật số từ khi thuê Mike Verdu giữ chức vụ là Phó chủ tịch đưa ra các ý tưởng để phát triển trò chơi mới. Netflix đã có sở hữu về tài sản trí tuệ (IP) cho mình từ các thể loại phim và trò chơi. Ngoài ra còn được sử dụng như một nền tảng để thúc đẩy sự phát triển vượt bậc trong trải nghiệm và thương mại điện tử.

Netflix đã có động thái mới để bắt đầu hưởng ứng cho Metaverse. Nguồn: Polygon.

Netflix đã có động thái mới để bắt đầu hưởng ứng cho Metaverse. Nguồn: Polygon.

Netflix đã từng bước tiến gần hơn đến với VR, minh chứng cho điều đó là việc phát hành “Black Mirror: Bandersnatch” năm 2018 và nhận được nhiều lời tán thưởng và biểu dương trong phong cách kể chuyện rất nhập vai ‘immersive storytelling'.

Đồng thời, ông lớn công nghệ này cũng đã lấn sân sang các thị trường video game sau khi được phát hành Black Mirror, Stranger Things, Squid Game. Từ đó có thể ngang hàng cạnh tranh cùng các đối thủ xứng tầm là Microsoft Gamepass và Sony Playstation Now.

Disney​

Ngày 10/11/2021, Giám đốc điều hành Walt Disney (DIS.N) Bob Chapek chính thức tuyên bố tập đoàn giả trí này sẽ thực hiện một bước tiến lớn trong công nghệ thế giới ảo do các nhà khoa học thuộc lĩnh vực không gian viễn tưởng tạo ra.

Khi trả lời phỏng vấn với CNBC, Bob Chapek đã miêu tả Metaverse của Disney sẽ là phần mở rộng từ các video trực tuyến của chủ thể thông qua hình thức kể chuyện mới lạ hấp dẫn hơn.

Disney cũng không bỏ qua cuộc đua công nghệ này. Nguồn: Disney go.

Disney cũng không bỏ qua cuộc đua công nghệ này. Nguồn: Disney go.

Chapek đã tuyên bố với các đối tác rằng Metaverse rất thích hợp với hướng phát triển Disney. Bởi vì đây là công ty hoạt hình có cuộc cách mạng thay đổi công nghệ qua 1 thế kỷ. Minh chức sống là phim Steamboat Willie ra mắt đã được nhận xét và đánh giá là hoạt hình đầu tiên có âm thanh đồng bộ nhất.

Các ngành công nghiệp thời trang lớn đã có cái nhìn thay đổi về Metaverse

Công nghệ sẽ giúp ngành thời trang có sự đổi mới hoàn hảo. Nguồn: Frontoffice sports.

Công nghệ sẽ giúp ngành thời trang có sự đổi mới hoàn hảo. Nguồn: Frontoffice sports.

Theo những nhìn nhận các nhân của mình, Metaverse sẽ mở ra sự thay đổi lớn cho ngành công nghiệp thời trang. Bởi sự sáng tạo của con người là không giới hạn và trên nền tảng này mọi ý tưởng, cách nhìn nhận đều sẽ không phải chịu bất kỳ sự gò bó hay quy định lạc hậu nào. Khác với thời trang mà chúng ta mặc hằng ngày ở không gian thật, chúng phải được đóng khung trong một hình thể nào đó nhất định. Tuy nhiên, thời trang trên Metaverse sẽ là một điều gì đó độc đáo, tạo ra muôn hình muôn vẻ khác nhau. 

Nike

Theo nguồn tin từ CNBC cho thấy Nike đã nộp hồ sơ đăng ký thương hiệu với mục đích sản xuất và bán hàng hóa thông qua thế giới ảo. Ngoài Ra, Nike cũng đang gấp rút tìm kiếm những người có năng lực trong lĩnh vực này. Theo trang tin tuyển dụng mà Nike công bố, thì công ty đang cần vị trí nhà thiết kế vật liệu ảo cho giày dép cũng như những loại hàng hóa ảo khác.

Nike là thương hiệu thời trang tiên phong trong cuộc đua này. Nguồn:Ipn.com.

Nike là thương hiệu thời trang tiên phong trong cuộc đua này. Nguồn:Ipn.com.

Cuộc đua Metaverse có mang lại giá trị thật? Được và mất những gì?

Metaverse tuy là vũ trụ ảo nhưng giá trị thực mang lại cực khủng

Hãy tin rằng Metaverse có thể giúp chúng ta tạo ra nhiều kỳ tích trong lĩnh vực công nghệ ở tương lai mà Internet chưa làm được. Các trải nghiệm thực tế ảo cho thấy rằng ta có thể tham quan bất cứ bất động sản nào dù ở khoảng cách xa nhất.

Bạn hãy hình dung khi một nhân viên đưa bạn đi xem bất động sản trên nền tảng Metaverse tới một căn nhà đồ họa  3D, chúng dường như giống tuyệt đối với sản phẩm thực tế mà bạn không cần phải nhích chân ra khỏi nhà.

Con người có thể xem đất mới mà không cần nhích chân ra khỏi nhà. Nguồn: Reuters.

Con người có thể xem đất mới mà không cần nhích chân ra khỏi nhà. Nguồn: Reuters.

Đại dịch Covid đã gây ảnh hưởng nặng nề đến các ngành du lịch và dịch vụ. Do đó các địa điểm, công trình đa số đều không thể hoạt động và thu hút lượng người đông đúc như trước. Cho nên khi Metaverse xuất hiện sẽ giúp bạn tham quan và trải nghiệm tất cả những vùng đất mà mình mong muốn.

Y tế là lĩnh vực tiên phong công nghệ VR/AR nhiều nhất. Nguồn: Med-technews.

Y tế là lĩnh vực tiên phong công nghệ VR/AR nhiều nhất. Nguồn: Med-technews.

Một khi Metaverse bùng nổ thì lĩnh vực chiếm lợi thế nhiều nhất là marketing cho các nhãn hàng, thương hiệu cao cấp, cộng đồng content creator và influencer. Đồng thời, theo sự phát triển của công nghệ này thì ngày càng có nhiều người tham gia vào không gian ảo.

Khi đó, các thương hiệu cũng đồng loạt xây dựng những cửa hàng trên không gian đó ví dụ như các cửa hàng của Gucci, Dior,… Người dùng có thể dễ dàng sở hữu riêng cho mình những món hàng xa xỉ thuộc dạng kỹ thuật số này.

Các nhân vật influencer sẽ có thêm các hình tượng mới trong môi trường ảo Metaverse. Nguồn: Medium.com.

Các nhân vật influencer sẽ có thêm các hình tượng mới trong môi trường ảo Metaverse. Nguồn: Medium.com.

Những rào cản và thách thức dành cho người dùng khi tham gia vào Metaverse

Dù đem lại nhiều tiện ích nhưng Metaverse vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi khá gay gắt hiện nay. Khi ta trải nghiệm Metaverse sẽ có cảm giác nhập tâm vào thế giới ảo này, chúng khiến bạn dần quên lãng và rời xa thế giới thật.

Sẽ là hệ luỵ của nhiều tác động xấu đến độ tuổi vị thành thiếu niên khi tối ngày chỉ biết đắm mình trong không gian ảo. Với nhiều người có thể lợi dụng để sản xuất buôn bán các loại chất cấm rất nguy hiểm.

Con người sẽ dần lãng quên về mọi thứ ở thế giới thật. Nguồn: ft.com.

Con người sẽ dần lãng quên về mọi thứ ở thế giới thật. Nguồn: ft.com.

Vấn đề lớn nhất mà Metaverse gặp phải chính là quá trình vận hành liền mạch thì cần rất nhiều thời gian và chi phí đầu từ không phải là con số nhỏ. Còn một rủi ro tiềm ẩn khi nói về Metaverse là về vấn đề bảo mật và nguy cơ an ninh mạng, công nghệ độc quyền sẽ được kiểm soát bởi các ông lớn có thế lực và tiếng nói trong ngành.

Tại sao nói Metaverse chỉ là mánh khóe của ngành công nghệ ở thời điểm hiện tại?

Dường như Facebook gặp nhiều rào cản lớn trong thời gian vừa qua, Metaverse sẽ giúp con người có cái nhìn mới về công nghệ. Nguồn: Coin Telegraph

Dường như Facebook gặp nhiều rào cản lớn trong thời gian vừa qua, Metaverse sẽ giúp con người có cái nhìn mới về công nghệ. Nguồn: Coin Telegraph

Hiện nay có nhiều công ty thuộc các lĩnh vực game, giải trí, chăm sóc sức khỏe,… đã áp dụng Metaverse vào thực tiễn. Thế nhưng bên cạnh những tiềm năng mà môi trường ảo này mang lại vẫn còn nhiều bất cập chưa có lời giải đáp.

Vì vậy để khẳng định rằng Metaverse sẽ là cuộc cách mạng bùng nổ tiếp theo của mạng internet là quá đề cao, các ông lớn đang đánh giá mọi thứ hơi sớm và vội vàng. Chẳng hạn như trường hợp của công ty mẹ Facebook quyết định đổi tên thành Meta, trong khi thời gian này có quá nhiều cuộc khủng hoảng xảy ra.

Từ đó dễ dàng nhận thấy liệu đây có phải là mánh khóe của ngành công nghệ để dư luận chuyển hướng đến Metaverse, một cách marketing quảng bá thương hiệu chất lượng.

Hiện tại Metaverse vẫn chưa có sự đổi mới. Nguồn: The Verge

Hiện tại Metaverse vẫn chưa có sự đổi mới. Nguồn: The Verge

Thách thức lớn nhất khiến Metaverse khó có thể bước tiến xa và vượt bậc hơn chính là rào cản ngân sách. Các nhà chức trách trong lĩnh vực an ninh mạng chưa giải quyết tốt những phát sinh xấu trong mạng xã hội đơn thuần mang lại chứ đừng nói đến một vũ trụ ảo khác.

Đơn cử rõ ràng nhất chính là đồng tiền ảo Bitcoin hay các khoản tiền ảo trong game cũng chưa được chấp thuận và bảo hộ về mặt luật phát. Do đó, có thể thấy rằng Metaverse chỉ là sự cải tiến mới từ các nền tảng có sẵn để giải quyết các vấn đề pháp lý dễ dàng hơn.

Lời kết

Để Metaverse thật sự bùng nổ và cần thiết trong cuộc sống của mỗi người thì trải qua một quãng đường rất dài. Bởi vũ trụ ảo này hiện chỉ đang hiện thực hóa trong bối cảnh của tương lai. Đây không phải là thời điểm thích hợp để đi xa hơn do nhiều rào cản về mặt pháp lý cũng như phần mềm, thiết bị chưa sẵn sàng.

Tuy nhiên, Metaverse sẽ là công nghệ hiện đại mở ra không gian mới, tiện ích để trao đổi, buôn bán, kinh doanh và là nơi kết nối, làm việc tuyệt hảo nhất. Hy vọng với những chia sẻ thú vị xoay quanh vấn đề Metaverse là gì, bạn đọc có thể bổ sung cho mình nhiều kiến thức hay về ngành công nghệ hiện đại ngày nay.

James Vũ

Close